Ngày nay mọi người thường hay nói “cô độc, cô đơn, lạnh lẽo” đi chung với nhau, nhưng thực ra những từ này có sự khác biệt khá lớn. Nguyễn Bỉnh Khiêm từng viết: “Ta dại ta tìm nơi vắng vẻ người khôn người đến chốn lao xao”. Không có sự cô độc tương xứng, thì không có sự bình thản trong tâm hồn. Bởi vậy mới nói, “cô độc” là một cảnh giới cực cao khó ai hiểu được.
Cô độc không có nghĩa là cô đơn
Cô độc nghĩa là mong muốn được ở một mình, nó khác hoàn toàn với sự cô đơn. Không ai muốn trở thành một người cô đơn, không bạn bè, gia đình hay bất kỳ một mối quan hệ thân thích nào. Cô đơn chính là muốn giao tiếp với người khác một cách chân thành và sâu sắc nhưng lại không thể… Điều này có thể là do bạn không có mối quan hệ gắn kết với xung quanh, hoặc cũng có thể bạn khác biệt so với thế giới này. Nhiều người thường trở thành kẻ cô đơn sau những cú sốc trong đời như mất người thân, mất niềm tin vào cuộc sống hay sau những lần thất bại lớn không lường trước.
Ngược lại, cô độc không phải là bản thân bị động mà là bạn cố tình, quyết định muốn tránh xa mọi người và tận hưởng cuộc sống của chính mình theo cách mà bạn thích.
Cô đơn có thể mang đến nhiều điều tiêu cực nhưng cô độc thì không vì nó sẽ giúp kéo bạn tránh xa được khỏi thế giới ảo đầy tẻ nhạt, tránh xa những ồn ào, xô bồ của cuộc sống và dành thời gian để nhìn nhận bản thân để biết đâu sẽ là con đường tiếp theo dành cho bạn.
Cô độc với tịch mịch
Vì sao các bậc thánh hiền tự cổ chí kim đều “tịch mịch”? Ấy là bởi họ đã coi nhẹ mọi sự trên thế gian, lánh xa cõi hồng trần ô trọc để tâm thái tĩnh lặng tựa mặt hồ.
Danh, lợi và tình rất dễ khiến con người ta bị sa ngã. Nhưng những bậc Thánh nhân sẽ không lạc vào trong những vùng vẫy bất tận này. Trong dòng chảy cuộc đời, họ vẫn giữ được sự liêm chính và không chấp nhận hạ thấp bản thân mình, vậy nên thỉnh thoảng khó tránh sự đơn độc.
Trong quá khứ, Bồ Đề Đạt Ma đã ngồi quay mặt vào vách đá hết 9 năm trước khi ông khai ngộ. Những vị Giác Giả như thế sẽ không bị ảnh hưởng bởi những ảo tưởng trong thế giới con người; cũng sẽ không chạy theo những sở thích tầm thường hay những vui sướng nhất thời. Họ là những người quyết tâm theo đuổi ý nghĩa chân chính của cuộc đời.
Chuyện kể rằng, khi đến chùa Thiếu Lâm, Bồ Đề Đạt Ma ngồi quay mặt vào vách đá thực hành thiền định, suốt 9 năm liền không nói gì. Những người thời bấy giờ không hiểu gì, chỉ thấy lạ nên gọi ông là “Quan bích Bà la môn”, nghĩa là ông sư Bà la môn nhìn tường. Trong thời gian ấy, có nhà sư ở Tung Sơn tên là Thần Quang, học rộng biết nhiều, nghe chuyện của Đạt Ma nên đến xin bái kiến. Đạt Ma vẫn quay mặt vào bức tường, không nói năng gì. Thần Quang không nản, nhủ rằng: “Người xưa cầu đạo, đều phải trải qua gian nan thử thách, chịu những điều người thường không chịu được”.
Mọi thứ trong thế gian này chỉ là tạm bợ, không trường tồn. Do đó, bậc trí giả không bao giờ coi hạnh phúc, đau khổ, được và mất là quan trọng. Họ hiểu rằng “vạn sự vạn vật đều có nhân duyên”. Tuy nhiên, vì họ có những cách nhìn khác biệt về mọi sự trên thế gian, trong con mắt của người thường, những bậc trí giả này dường như thật khác thường và cô đơn.
Cô độc với trống rỗng
Sự cô độc không phải là việc bị ruồng rẫy và bỏ rơi, mà là tìm về nơi vắng vẻ với tâm hồn, coi nhẹ mọi sự trên thế gian, lánh xa cõi hồng trần. Nhưng người cô độc thật sự sẽ không nói mình cô độc.
Nguyễn Bỉnh Khiêm từng viết: “Ta dại ta tìm nơi vắng vẻ người khôn người đến chốn lao xao”.
“Không có sự cô độc tương xứng, thì không có sự bình thản trong nội tâm”. Đúng vậy, những gì một người có thể thực hiện được trong thời gian họ cô độc, quyết định rằng họ có phải người ưu tú hay không.
Người càng ưu tú, thì càng có khả năng đạt được sự bình thản trong tâm hồn. Càng là người xuất sắc, thì họ càng biết cách tránh tất cả các loại tương tác xã hội không hiệu quả trong cuộc sống. Sau khi ở cùng những người khác, họ rất tỉnh táo nhận thức được rằng sự ưu tú của bản thân bắt nguồn từ sự cô độc, đó là sự vinh quang của cô độc.
Con người càng hiểu biết, càng truy cầu cao, thì càng cô độc”. Nhà văn Trương Tiểu Nghiên đã nói: “Sau này rất nhiều người hỏi tôi về tâm trạng khi một mình bước trên đường vào ban đêm, điều mà tôi đã nghĩ không phải là sự cô đơn và chiều dài của con đường, mà là đại dương tráng lệ và những ngôi sao tỏa sáng trên bầu trời”.
Cô độc và cô đơn không giống nhau: Cô đơn khiến bạn hoảng loạn, còn cô độc lại khiến bạn mạnh mẽ.
